Metinlerin Sınıflandırılması

Metinlerin Sınıflandırılması Metinler, cümlelerin bir araya gelerek oluşturduğu anlatma ve iletişim araçlarıdır. “Metinlerin sınıflandırılması”, yazıldıkları amaçlara, hedef kitlelere, anlatım biçimlerine ve gerçeklikle olan ilişkilerine göre yapılabilmektedir. En yaygın ve geçerli olan Metinlerin sınıflandırılması: öğretici metinler ve sanat metinleri olarak iki ana kategoriye ayırmaktadır. Bir metin, kendi bağlamında her detayı kapsamaz; aslında, her metin, daha geniş […]

Öğretici Metinler

Eğitsel içerikler, dili sanatsal amaçlarla kullanmanın ötesinde bir rol üstlenir ve genellikle bireylerin düşüncelerini dönüştürmeyi, bilgi sağlamayı ve okuyucuyu düşünmeye sevk etmeyi hedefler. “Öğretici metinler“, gerçekliğe dayalı olup, kurmaca ögeler içermezler ve geniş bir yelpazede konuları kapsarlar. Öğretici metinler, okuyucuya somut bilgiler sunar, aydınlatır ve belirli bir konuda farkındalık yaratmayı amaçlar. Bu tür yazılar, genelde […]

Tevriye Sanatı (İham) Nedir

Tevriye Sanatı Nedir Hakkında Kısaca Bilgi ve Örnekler İlk söylendiğinde her iki anlama da gelebilen bir sözü, yakın anlamını göstererek uzak anlamını da düşündürecek biçimde kullanılması sanatına tevriye sanatı adı verilmektedir. Söz sanatları içerisinde Tevriye sanatına Arapça “İham” da denilmektedir. Çünkü iham, Arapça “vehm” kökünden gelmektedir ve vehme (şüpheye) düşürme yanıltma anlamına gelmektedir. Edebiyatımızda bir […]

Mübalağa (Abartma) Sanatı

Mübalağa (Abartma) Sanatı Nedir Kısaca Özet Mübalağa, bir özelliğin, eylemin veya hali, gerçekte olanın çok ötesine taşınarak, aşırı bir biçimde dile getirilmesi sanatıdır. Bu edebi figura, bir durumun veya özelliğin pozitif ya da negatif yönlerinin abartılarak ifade edilmesi şeklinde de tanımlama getirilebilir. Abartma tekniği olarak bilinen mübalağa, yalnızca hayal ürünü bir ifade biçimi olmakla kalmaz; […]

İstiare (Eğretileme) Sanatı

İstiare (Eğretileme) Sanatı Nedir Kısaca Bilgi İstiare, bir bakıma teşbihin bir türüdür ve aslında kısaltılmış bir teşbih olarak düşünülebilir. Yani, “istiare” kelimesi veya cümlesi, gerçek anlamının ötesinde bir anlam ifade ettiği için hem bir mecaz hem de bir teşbih olarak kabul edilir. İstiareye konu olan kelimenin veya cümlenin gerçek anlamı veya başlangıçta ifade ettiği temel […]

Teşbih (Benzetme) Sanatı

Teşbih (Benzetme) Sanatı Nedir? Teşbih, benzerlik taşıyan iki nesne veya kavram arasında bir ilişki kurma sanatıdır. Bu sanatın temelinde benzeyen ve benzetilen olarak adlandırılan iki unsur bulunur. Teşbihte, bu iki unsur arasında paylaşılan nitelikler veya özellikler vardır, ve bu ortak nitelikler teşbihin temelini oluşturur. Bazen, bu benzetme işlemi için özel bir sözcük kullanılır, bu edat […]

Mecazı Mürsel (Ad Aktarması) Sanatı

Mecaz Nedir Bir sözcüğün temel anlamının dışında başka bir anlamla kullanılmasına sebep olan dildeki ilişki, benzerlik üzerine kuruluysa bu söyleme “mecaz” denir. Ancak, benzerlik dışında farklı bir ilişki nedeniyle kullanılan mecazlara ise “mecazı mürsel” adı verilir. Bu bağlamda, genellikle tam anlamıyla mecazdan bahsedildiğinde, mecaz-ı mürsel kastedilmektedir. Mecazı mürsel (Ad Aktarması) Nedir Hangi Yollarla Kurulur Söylenen […]

Kaside

Kaside Nedir Ne Demektir Hakkında Kısaca Bilgi Din ve devlet büyüklerini övmek için aruz ölçüsüyle 31-99 beyit arasında yazılan, kendi içinde birbirinden farklı bölümlerden oluşan divan şiirine kaside denir. Gazel ile birlikte divan edebiyatında en sevilen nazım biçimlerinin başında yer almaktadır. Bu nazım biçimi Arap edebiyatında doğmuş, oradan İran edebiyatına geçmiştir. İran edebiyatının Türk edebiyatı […]

Tenasüp Sanatı

Tenasüp (Uygunluk) Sanatı Nedir Hakkında Kısaca Bilgi ve Örnekler Tenasüp sanatı, Türk edebiyatının ve halk sanatının bir türüdür ve özellikle Türk edebiyatında eşsiz bir yere sahiptir. Tenasüp, Türk müziğinde bir tür melodi ve ritimdir ve çok eski zamanlardan beri Türk kültüründe yer almaktadır. Tenasüp, düzenli ve kalın bir ritimle çalınan müziğin bir parçasıdır ve genellikle […]

Telmih Sanatı

Telmih Nedir Kısaca Bilgi Örnekler Şiirde anlatılanların, herkesçe bilinen tarihi olay veya kişilerle ilişkilendirilerek verilmesidir. Şair mahlasları dışında kullanılan özel isimler genellikle telmih sanatına örnek olur. Yakub’un lalezar gözüydü reddettiğin Yusuf’un o güneş yüzüydü reddettiğin İbrahim gönlünü put sarıp da kıran kim? Kerem gibi yana yana kül oldum. Kamil iken cahil ettim âlimi, Vahşi iken […]

Hüsnütalil Sanatı

Hüsnitalil (Güzel Nedene Bağlama) Sanatı Nedir Hakkında Kısaca Bilgi ve Örnekler Herhangi bir olayın, asıl gerçekleşme nedeninin dışında hayali ve güzel bir nedene bağlanmasıdır. Genellikle doğa olayı bir güzel nedene bağlanır, edebi sanatlar içerisinde bu anlam sanatına “Hüsn-i Talil Sanatı” adı verilir. Başka bir deyişle, herhangi gerçek bir olayın meydana gelişini hayali ve güzel bir […]

İstifham Sanatı

İstifham Sanatı Nedir Hakkında Kısaca Bilgi ve Örnekler Anlatılan duyguyu daha güçlü vermek için soru sorulmasıdır. Ancak bu soruya cevap beklenmez. Daha doğrusu şair sorduğu sorunun yanıtını zaten biliyordur, ama şiire ahenk ve anlam çeşitliliği katmak amacıyla soru sorar ve hatta bazen bu soruyu kendi kendine yanıtlar. Nur yağan geceler, gündüzler nerde Neşe paylaştığım öksüzler […]

Tezat Sanatı

Tezat Sanatı Nedir Kısaca Bilgi Örnekler Karşıt (zıt) anlamlı sözcükleri aynı ilgiyle tek bir ifade içinde kullanma sanatına edebiyatımızda tezat sanatı adı verilmektedir. Her tanışmayı bir ayrılma say; Her doğum bir ölüm habercisi Kavuştuğumuzda ayrılmıştık bu kesindi, Her güne ayrılığın korkusu sindi Bazen cehenneminde kavrulduğum yanardağ Bazen kutuplarında donduğum sen miydin yâr Kârda iken anmadığı […]

Tariz (İğneleme) Sanatı

Tariz (İğneleme) Sanatı Nedir Kısaca Bilgi ve Örnekler Bir anlatımın görünürdeki manasının aslında tam zıddı kastedilerek ifade edilmesiyle meydana gelen mecazlı söyleyişe edebi sanatlarda tariz adı verilmektedir. Aferin oğlum Ahmet Bu yolda devam et Herifçioğlu Saint Michael’de koyuvermiş sakalı Neylesin bizim köyü, nitsin Mahmut Makalı * Şu kavga bitse dersin Acıkmasam dersin Yorulmasam dersin Çişim […]

İntak (Konuşturmaca) Sanatı

İntak (Konuşturmaca) Sanatı Nedir Ne Demektir Kısaca Örnekler Bir edebi üründe insan dışındaki varlıkların tıpkı insanmış gibi konuşturulması edebi sanatlarına intak yani konuşturmaca sanatı adı verilir. Başka bir deyişle, doğadaki konuşma yetisi bulunmayan herhangi bir varlığın insanmışçasına konuşturulma sanatıdır. Çoğunlukla teşhis (kişileştirme) sanatı ile birlikte kullanılmaktadır. Arapça “ntk” köklerinden türetilmiştir ve nutuk ile aynı köktendir. […]

Tecahül-i Arif Sanatı

Tecahüliârif (Tecahül-i Arif, Bilip de Bilmezlikten Gelme) Sanatı Nedir Bilinen bir gerçeğin, bilinmiyor gibi söylenmesidir. Genelde bir soru cümlesi şeklinde olur. Çoğu örnekte “Tecahül-i Arif” le “istifham sanatı” iç içedir. Böyle bir soru gelirse nasıl ayırabiliriz? Bir soruda bu iki söz sanatı cevap oluşturacaksa aynı anda seçeneklerde olmaz. Ne dökülmüş ak gerdanın üstüne Kakül müdür […]

Kinaye (Değinmece) Sanatı

Kinaye (Değinmece) Sanatı Nedir Kısaca Örnekler Bir sözün hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır. Kinayede benzetme amacı yoktur. * Memurlarımızın çoğunun alnı açıktır. Bu cümledeki alnı açık sözü hem gerçek anlamı olan hafif kel hem de mecaz anlamı olan dürüst insan anlamındadır. Bu nedenle burada kinaye sanatı vardır. Şeydi Fakıllı köyünde kadınlar su […]

Teşhis (Kişileştirme) Sanatı

Teşhis Sanatı Nedir Ne Demektir Kısaca Örnekler Doğadaki herhangi bir varlığı, canlıyı veya cansızı, insanmışçasına davrandırma veya insan gibi canlandırmaya edebi sanatlardan Teşhis (Kişileştirme) Sanatı adı verilmektedir. Şairlerin en sık kullandığı söz sanatlarından biridir. O çay ağır akar yorgun mu bilmem Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem Bu dizelerdeki “çay, mehtap” insan dışı varlıklardır. Bu […]