On üçüncü asırda Osmanlı’nın kuruluşunda Hoca Dehhani ile başlayıp 16-17-18 asırlarda en büyük sanatçılarıyla olgunluk evresini yaşayan, on dokuzuncu asrın bitimine doğru Batı medeniyetinin tesiriyle değerini kaybetmeye başlayan bir edebiyat geleneğidir. Bu nedenle bu edebiyata “Eski Türk Edebiyatı” da denilmektedir. Divan edebiyatının temel anlatım aracı şiirdir. Divan şiirinin gelişim çizgisi, OsmanlI’nın gücü, kültürel […]
Tecahüliârif (Tecahül-i Arif, Bilip de Bilmezlikten Gelme) Sanatı Nedir Bilinen bir gerçeğin, bilinmiyor gibi söylenmesidir. Genelde bir soru cümlesi şeklinde olur. Çoğu örnekte “Tecahül-i Arif” le “istifham sanatı” iç içedir. Böyle bir soru gelirse nasıl ayırabiliriz? Bir soruda bu iki söz sanatı cevap oluşturacaksa aynı anda seçeneklerde olmaz. Ne dökülmüş ak gerdanın üstüne […]
Kinaye (Değinmece) Sanatı Nedir Kısaca Örnekler Bir sözün hem gerçek hem mecaz anlama gelecek şekilde kullanılmasıdır. Kinayede benzetme amacı yoktur. * Memurlarımızın çoğunun alnı açıktır. Bu cümledeki alnı açık sözü hem gerçek anlamı olan hafif kel hem de mecaz anlamı olan dürüst insan anlamındadır. Bu nedenle burada kinaye sanatı vardır. Şeydi Fakıllı köyünde […]
Divan Edebiyatında Kullanılan Manzum Türler Tevhit: Allahı, yaratılış ve kainatın aslı gibi unsurları ele alıp işleyen manzumelere “tevhit” adı verilmektedir. Tevhitte Allah’ın kudret isimleri yer alır. Münacaat: Allah’a yakarmak ve Allah’tan istekte bulunmak maksadıyla yazılan şiirlere denir. Naat: Hz. Muhammed’i övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. Düzyazı şeklinde olanı da vardır. Naatlarda Hz. Muhammed’e duyulan […]
Mesnevi Nedir Ne demektir Hakkında Kısaca Bilgi Mesnevide tüm beyitlerin mısraları kendi içerisinde uyaklı, aruz ölçüsünün kısa vezinleriyle kaleme alınan, divan edebiyatının en geniş ve uzun nazım şekline mesnevi adı verilmektedir. Mesnevi nazım biçimi Fars edebiyatının yani günümüzdeki İranlıların nazım şeklidir. Fakat Türk edebiyatında kaleme alınmış mesneviler Fars edebiyatında yazılmış olanlar kadar güzeldir. […]
Reşat Nuri Güntekin Kimdir Hayatı Reşat Nuri Güntekin, 25 Kasım 1889 tarihinde İstanbul’da doğdu. Babası, dönemin önemli şairlerinden olan Ahmet Nuri Güntekin’dir. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra, 1912 yılında Darülfünun Edebiyat Fakültesi’ne girdi. Burada Edebiyat Fakültesi’nde öğrenim gördü ve 1914 yılında mezun oldu. Mezuniyetinin ardından, öğretmenlik yapmaya başlayan Güntekin, bir süre […]
Toprak Ana Romanı Hakkında Kısaca Bilgi Asıl adı İlk Öğretmen Toprak Ana olan ve ülkemizde Toprak Ana olarak bilinen romandan alınmıştır. Cengiz Aytmatov bu eserinde savaşın acılarını evrensel bir yaklaşımla ele almış ve insan ruhunun savaşa tepkisini dile getirmiştir. Bunda yazarın savaş yıllarını yaşamasının da etkisi vardır. Yazarın Cemile adlı hikâyesini Fransızcaya çeviren […]
Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte romancılığımız teknik açıdan gelişmiş, yeni içeriklerle geniş bir okur kitlesine ulaşmıştır. 1923-1950 arası dönemde kimi sanatçılar bazı yönelimlere göre eser verirken kimi sanatçılar da bireysel çalışmalar yapmıştır. Cumhuriyet’in ilk on yılında yazarlar, genellikle toplumsal sorunlara yönelmişlerdir. Cumhuriyet rejimi, Anadolu yaşamı, Atatürk devrimleri, yoksulluk, olanaksızlık gibi konularda eserler vermişlerdir. Sabahattin Ali, […]
Baki Kimdir Hayatı Eserleri Biyografisi Kişiliği Hakkında Kısaca Bilgi Eğlence, zevk ve sefa sanatçılarından biri olan Baki, manzum eserlerinde din ya da tasavvufa yer vermemiş, en güzel gazelleriyle karşımıza çıkmaktadır. Divan şiirini Arap ve İran şiiri seviyesine çıkaran Baki, yaşadığı dönemde “Sultanü’ş-şuara” (şairler sultanı) olarak anılmış, ünü Hindistan’a kadar ulaşmıştır. Divan edebiyatının biçimsel […]
Recaizade Mahmut Ekrem Kimdir Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği Hakkında Kısaca Bilgi (1847 -1917) Tanzimat II. Dönemi’ni başlatan ve yeniliklere öncülük eden biridir. Tevfik Fikret’in akıl hocasıdır. Güzel olan her şey şiirin konusu olabilir, demiştir. Edebiyatımıza şiir, roman, tiyatro, eleştiri (tenkit), ders kitabı yazarak ve edebiyat öğretmeni olarak hizmet etmiştir. “Sanat için sanat” anlayışına […]
İstanbul’da doğan Orhan Okay, Vefa Lisesini ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesini bitirdi. Öğrencilik yıllarında Nurettin Topçu, Ahmet Hamdi Tanpınar, Mehmet Kaplan gibi isimlerden ders alan Okay, bir süre liselerde edebiyat öğretmenliği yaptı. Atatürk Üniversitesindeki asistanlık görevinden sonra yine bu üniversitede doktor, doçent, profesör kadrolarında görev aldı. Sakarya Üniversitesinde ve 29 Mayıs Üniversitesinde de […]
Ahmet Mithat Efendi Kimdir Hayatı Biyografisi Edebi Kişiliği Hakkında Kısaca Bilgi Roman, hikaye, tiyatro, anı, tarih, gezi yazısı, makale gibi pek çok türde eser vermiştir. Bu yüzden Ahmet Mithat Efendi “yazı makinesi” olarak adlandırılır. Tercüman-ı Hakikat, Bedir, Devir gazetelerini çıkarmıştır. Yalın ve açık bir anlatımı vardır. Yapıtları estetik yönden kusurludur. Bu yüzden kalıcı […]
Tanzimat Birinci Dönem Tiyatrosu Maddeler Halinde Özellikleri Nelerdir * Tiyatro türünün temelini Moliere’den yaptığı çevirilerle Ahmet Vefik Paşa atmıştır. * Batılı anlamda ilk tiyatro, Şinasi’nin Şair Evlenmesi adlı yapıtıdır. * Sahnelenen ilk tiyatro ise Namık Kemal’in “Vatan yahut Silistre” adlı yapıtıdır. * Tanzimat Dönemi’ne gelinceye kadar edebiyatımızda Batılı anlamda sahne tiyatrosu görülmez. Ancak […]
İlk resmi gazete: Takvim-i Vakayi İlk yarı resmi gazete: Ceride-i Havadis İlk özel gazete: Tercüman-ı Ahval, Şinasi Agah Efendi (1860) İkinci özel gazete: Tasvir-i Efkar (Şinasi) Yurt dışında çıkan ilk Türk gazetesi: Hürriyet (Londra), Namık Kemal Ziya Paşa İlk Türkçe dergi: Mecmua-i Fünun, Münif Paşa Aruzla yazılan ilk tiyatro: Eşber, Abdülhak Hamit Tarhan […]
Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı Roman ve (Öykü) Hikaye Tanzimat Dönemi öncesi Türk edebiyatında hikaye ve roman türleri yoktu. Olay kaynaklı eserler, daha çok mesnevi ve halk hikayeleri türünde yazılmıştır. Türk edebiyatında roman, çevirilerle başlamıştır. Bu alanda “ilk çeviri roman“, Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon adlı Fransız yazardan çevirdiği Telemak adlı romandır. Türk edebiyatında ilk […]
ŞEYYÂD HAMZA (?-?) Mutasavvıf bir şair olan sanatçı, şiirlerinde dini tasavvufi konuları işlemiştir. HOCA MESUD (?-?) Döneminde kullanılan deyimleri ve atasözlerini nazma geçirmiş, şiirlerinde sade bir dil kullanmış, Arapça ve Farsça sözcüklerle oldukça az yer vermiştir. Eserleri: Süheyl ü Nevbahar, Ferhengnâme-i Sadî ALİ ŞİRNEVAİ (1441-1501) Çağatay edebiyatının en büyük şairi olan Nevai; Türk […]
Mevlana’nın oğlu olan sanatçı, yaşamı boyunca Mevlevilik tarikatını sistemleştirmeye, yaymaya çalışmıştır. Türkçe şiirler de yazmış bir tasavvuf şairidir. Mesnevi tarzıyla Farsça yazdığı bu eserlerinden İbtidânâme Mevlânâ’nın hayatını, Mevlânâ aşıklarının ilk inançlarını gösteren ilk mesnevisidir. Sanatçı Rebâb-nâme adlı eserinde nazım ve nesri bir arada kullanmış; öğütlerden, Allah’ın sırlarından, Kur’an ayetlerinden ve tarikatın gereği olan […]
Koşma Koşmanın Özellikleri Nelerdir? Saz eşliğinde söylenen lirik şiirlerdir. Dörtlük sayısı genelde 3 ile 5 arasında değişir. Türk halk edebiyatının en çok sevilen, en çok kullanılan nazım şeklidir, dörtlüklerle söylenir. Koşmalarda genellikle 11 ’li hece ölçüsü ve (4+4+3=11 ya da 6+5=11 duraklı) genelde yarım kafiye kullanılır. Uyak düzeni; ilk dörtlük aaab, abab, aaba […]
Mani Başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen, 7 heceli dört dize- lik bir bentten meydana gelen bir halk edebiyatı nazım türüdür. Kafiye dizilişi aaxa’dir. İlk iki dize hazırlık dizeleridir. Son iki dize ile anlam bağlantısı yoktur. Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir. Birçok mani çeşidi vardır. En çok kullanılanlar düz […]
İslamiyet Öncesi Türk Şiiri Nazım Şekilleri (Biçimleri) Koşuk İslamiyet öncesi Türklerde sığır (av), şölen (kurban) törenlerinde kopuz eşliğinde söylenen şiirlerdir. Koşuk Özellikleri Nelerdir Koşuklar kıtalar (Dörtlükler) şeklinde söylenir. Koşuklarda ulusal ölçümüz olan hece ölçüsü kullanılır. (7’li) Çünkü o dönemde aruz ölçüsü ile Türkler tanışmamıştı. Daha çok yarım kafiye kullanılır; çünkü koşuklar saz eşliğinde […]