Metinlerin Sınıflandırılması

Metinlerin Sınıflandırılması Metinler, cümlelerin bir araya gelerek oluşturduğu anlatma ve iletişim araçlarıdır. “Metinlerin sınıflandırılması”, yazıldıkları amaçlara, hedef kitlelere, anlatım biçimlerine ve gerçeklikle olan ilişkilerine göre yapılabilmektedir. En yaygın ve geçerli olan Metinlerin sınıflandırılması: öğretici metinler ve sanat metinleri olarak iki ana kategoriye ayırmaktadır. Bir metin, kendi bağlamında her detayı kapsamaz; aslında, her metin, daha geniş […]

Sözlü Anlatım Türleri

Nutuk (Söylev) Nedir Nutuk veya söylev, bir konuyu, düşünceyi veya amaçları kabul ettirmek amacıyla coşkulu ve etkili bir dil kullanılarak yapılan konuşmalardır. Nutuk aynı zamanda hazırlıklı konuşma türüne de girmektedir. Bu tür konuşmalarda hatibin hitabet becerileri, sözleri etkili bir şekilde kullanması, tonlama, vurgu, sesin uygun kullanımı ve beden dilinin etkili bir şekilde kullanılması büyük önem […]

Öğretici Metinler

Eğitsel içerikler, dili sanatsal amaçlarla kullanmanın ötesinde bir rol üstlenir ve genellikle bireylerin düşüncelerini dönüştürmeyi, bilgi sağlamayı ve okuyucuyu düşünmeye sevk etmeyi hedefler. “Öğretici metinler“, gerçekliğe dayalı olup, kurmaca ögeler içermezler ve geniş bir yelpazede konuları kapsarlar. Öğretici metinler, okuyucuya somut bilgiler sunar, aydınlatır ve belirli bir konuda farkındalık yaratmayı amaçlar. Bu tür yazılar, genelde […]

Kaside

Kaside Nedir Ne Demektir Hakkında Kısaca Bilgi Din ve devlet büyüklerini övmek için aruz ölçüsüyle 31-99 beyit arasında yazılan, kendi içinde birbirinden farklı bölümlerden oluşan divan şiirine kaside denir. Gazel ile birlikte divan edebiyatında en sevilen nazım biçimlerinin başında yer almaktadır. Bu nazım biçimi Arap edebiyatında doğmuş, oradan İran edebiyatına geçmiştir. İran edebiyatının Türk edebiyatı […]

Gazel

Gazel Nedir? Gazel, sözlük anlamı olarak kadınlarla aşk konusunda konuşmak veya sohbet etmek demektir. Ancak Arap edebiyatında gazel, aslen kasidelerin başında yer alan ve övgü için yazılan bölümlere verilen bir addı. Bu bölümler, genellikle aşktan ve sevgiliden bahsederdi ve “nesîb” terimiyle karşılık bulurdu. Daha sonraları, şairler bu “nesîb” bölümlerini ayırarak aşk, sevgili, şarap, bahar gibi […]

İslamiyet Öncesi İlk Türk Destanları

İslamiyet’ten Önceki Doğal Türk Destanları Destanların Özellikleri İslamiyet öncesi Türk destanları, Türk edebiyatının ve kültürünün zengin bir parçasıdır ve sözlü edebiyat geleneği içinde yer alırlar. Bu doğal destanların özellikleri şunlardır: İslamiyet öncesi Türk destanları sözlü olarak aktarılmıştır. Doğal destanlar, nesilden nesile aktarılarak günümüze kadar gelmiştir. Bu destanlar mitolojik öğeler içerir. Bu öğeler arasında Tanrılar, kahramanlar, […]

İslamiyet Sonrası Türk Destanları

İslamiyet’ten Sonraki Türk Destanları Türk toplumunun islamiyeti kabul etmesi, sadece din alanında değil, tüm yaşam biçiminde ciddi bir değişim sürecinin başlamasına neden olmuştur. Bu değişim, maddi ve manevi kültür değerlerine ve edebiyata yansımış ve Türklerin mitolojik algılarında da köklü bir değişikliğe yol açmıştır. Öncesi dönemde Şamanist ögelerin ağır bastığı kültür değerleri, İslami inanç yapısının yerleşmesiyle […]

Epik Tiyatro

Epik Tiyatro Nedir Ne Demektir Tanımı Hakkında Kısaca Bilgi Epik Tiyatro, 20. yüzyılın başlarında Almanya’da Bertolt Brecht tarafından geliştirilen bir tiyatro türüdür. Bu tiyatro tarzının ortaya çıkışı, Brecht’in o dönemdeki sosyal ve politik ortamın etkisiyle geliştirdiği bir dizi tiyatro oyunuyla bağlantılıdır. Brecht, çağdaş toplumun acımasızlığına ve sosyal haksızlıklara dikkat çekmek için bir tiyatro tarzı geliştirmek […]

Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinin Özellikleri

Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinin Özellikleri Nelerdir Maddeler Halinde Cumhuriyet Edebiyatı’nın ilk yıllarında şiirde Milli Edebiyat Dönemi şairleri etkilidir. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın ilk yıllarında Kurtuluş Savaşı’nın bıraktığı “destani ruh” etkisini daha çok şiir üzerinde göstermiştir. * Sanatçılar, eserlerinde sade ve anlaşılır dil kullanmışlardır. * Şairlerin çoğu Anadolu’ya yönelmiş eserlerinde Anadolu’yu işlemişlerdir. * Hece veznini kullanmada […]

Servetifünun Romanı

Servet-i Fünun romanı, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde yazılan bir Türk edebiyat türüdür. Bu romanlar, modern Türk romanının temelini oluşturur ve Osmanlı İmparatorluğu’nun sosyal, kültürel ve ekonomik değişimlerine odaklanır. Servet-i Fünun romanları, realist bir anlatım tarzı kullanır ve Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşayan insanların hayatını ve zorluklarını anlatır. Bu romanlar, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki değişimlerin ve problemlerin farkına varmaya çalışır […]

Denemeler Montaigne

Deneme Nedir? Deneme Türü hakkında Kısaca Özet Bilgi Deneme, bilgilendirici (öğretici) bir metin türüdür. 16. yüzyılda Avrupa’da Rönesans’la birlikte insanın önemsenmeye başlanması ve özgür düşünmenin ilk adımlarının atılmasıyla ortaya çıkmıştır. Deneme türünde anlatıcı, yazarın kendisidir. Deneme, hemen her konuda yazılabilir. Yazar, ortaya koyduğu düşünceleri kanıtlama gereği duymadan özgürce bir yol benimser. Okuru etkilemek için kullanılan […]

Divan Edebiyatında Nesir

Divan Edebiyatında Nesir Ağır ve süslü bir dil kullanılmıştır. Divan edebiyatı nesrinde paragraf düzeni yoktur. Divan nesri sade nesir, orta nesir, süslü nesir olmak üzere üçe ayrılır. Sade Nesir Asıl amacın bir düşünceyi ifade etmek, bir bilgiyi aktarmak olduğu metinlerde kullanılan nesir türüdür. Konuşma dilini esas tutan bu tür metinler, “didaktiklik” (öğreticilik) işlevini tam anlamıyla […]

Tenkit (Eleştiri)

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatında Tenkit Batılı anlamda eleştiri, Tanzimat’la birlikte edebiyatımıza kazandırılmıştır. Yeni edebiyatımızı modernleştirmeyi amaçlayan sanatçılar, eski edebiyatı yıkmaya ve yerine yenisini yerleştirmeye çalışarak çalışmalarını bu yönde yoğunlaştırmışlardır. Tenkit türünün öncüsü Tanzimat edebiyatının en önemli sanatçılarından biri olan Namık Kemal’dir. İlk eleştiri yazısı: Lisan-ı Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazat-ı Şamil’dir. (Namık Kemal) Türk edebiyatında […]

Tiyatro Türleri

Güzel sanatların en eski dallarından biri olan tiyatro, konuşma ve eyleme dayanan olayları oluş halinde gösteren ve yaşayanların ağzından anlatan yazı türüdür. Tiyatro, dramatik ya da ritmik sanat olarak diğer sanatlardan farklılık gösterir. Tiyatro Türleri: Trajedi (Tragedya): Açık yönü ağır basan, kişide korku ve acıma duyguları uyandıran türdür. Trajedilerde kişiler soylu, seçkin ve olağanüstüdür. Krallar, […]

Beş Hececiler

Beş Hececiler Hakkında Kısaca Bilgi Özellikleri * Şiire aruzla başlamış, daha sonra Milli Edebiyat akımının etkisiyle hece ölçüsünü kullanmışlardır. * Beş Hececiler, lirikten çok didaktik özellikler taşıyan bir anlayışa sahiptir. * Şiirlerde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri, kahramanlıklar gibi temalar işlemişler; işlenen konulara uygun olarak iyimserlik ve iradeyi ön plana çıkarmışlardır. * Şiirlerde hitabete kaçan bir […]

Tanzimat Edebiyatında Roman

Tanzimat Edebiyatında Roman Türk edebiyatında roman I860’tan sonra başlar. Edebiyatımızdaki ilk roman, François Fenelon’un (Fıransua Fenelon) Yusuf Kâmil Paşa tarafından Telemak (1862) adı ile çevrilen ilk çeviri romandır. O dönemde çevirisi yapılan diğer romanlar: Sefiller, Monte Kristo Kontu, Atala, Paul ve Virginie vb. dir. Fransız romanlarından çevrilen örneklerin ardından Ahmet Mithat Efendi, Namık Kemal, Şemsettin […]

Anlatmaya Bağlı Metinler

Anlatmaya Bağlı Metinler Nelerdir Kısaca Bilgi Bu türde yukarıdaki şemadan da anlaşılacağı üzere eserin bir olay ekseninde cereyan etmesi söz konusudur. Roman, masal, hikaye, halk hikayesi, fabl, destan, manzum hikaye ve mesneviler bu türde ele alınır. Anlatmaya Bağlı Metinlerde Zihniyet Anlatmaya bağlı metinler, yazıldığı dönemin zihniyetini (sosyal, ekonomik, siyasi yapısı ve kültür hayatının özelliklerini) yansıtır. […]

Halk Hikayeleri

Halkın ortak duygularını yansıtan, anlatma yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılan hikayelerdir. Aşıklar tarafından anlatılan halk hikayeleri, manzum ve mensur (nazım-nesir) karışık olarak anlatılıp sonraki dönemlerde yazıya geçirilen anonim ürünlerdir. Olaylar, nesirle; duygular, nazımla ifade edilir. Halk hikayesi, destandan modern hikayeye geçişi sağlayan köprü niteliğindedir ki bu köprünün ilk ayağı Dede Korkut Hikayeleredir. Halk Hikayelerinin Genel Özellikleri […]

Hacivat ve Karagöz Oyunu

Hacivat ve Karagöz Oyunu Hakkında Kısaca Bilgi Işık yansıtılarak beyaz bir perdenin arkasında tasvir adı verilen resimlerin gölgelerinden yararlanılarak oynatılan gölge oyununa “Karagöz Oyunu” adı verilir.. Halkın ortak malı olan bu oyun, başta konuşmadaki taklit ve el mahareti olmak üzere birçok yeteneğe sahip “hayalî, hayâlbâz” veya “Karagözcü” adı verilen kişi tarafından oynatılır. Hayâlbâz, figürleri hareket […]

Dini Tasavvufi Türk Halk Şiiri (Tekke Şiiri)

Dini-Tasavvufî Türk edebiyatı İslâmiyet’in ve tasavvufun etkisiyle ortaya çıkmıştır. İslâmiyet’in kökleşip yayılmasında büyük etkisi olan tasavvuf, zamanla edebî eserlerde de işlenmiş, din ve tasavvuf, edebiyat aracılığıyla yayılmaya çalışılmıştır. Dini Tasavvufi Türk edebiyatına tekke edebiyatı da denir. Dini Tasavvufi Türk Halk Şiiri (Tekke Edebiyatı) Genel Özelikleri * Anadolu’da 13. yüzyıldan itibaren gelişen halk edebiyatının bir koludur. […]