Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler

Türk Edebiyatının Dönemlere Ayrılmasındaki Ölçütler (Kıstaslar) Nelerdir Sosyal hayattaki gelişmeler ve değişimler, edebiyatı derinden etkileyen önemli bir faktördür. Öncelikle “edebiyat nedir” sorusunu yanıtlamalıyız: Bir toplumun yaşam biçiminin, düşüncelerinin ve duygularının yazıya ya da söze dökülmüş halidir. Türkler, tarih boyunca farklı coğrafyalarda varlık göstermiş ve çeşitli dil ve kültürlerle etkileşimde bulunmuştur. Bu etkileşimler, Türk dili ve […]

Edebiyat ve Toplum İlişkisi

Edebiyatın Toplum Hayatındaki Yeri Edebiyat ile Toplum Bağlantısı Bireylerin fikirlerini, hislerini ve hayal dünyalarını estetik bir biçimde okuyucuya iletme sanatına “edebiyat” demek mümkündür. İnsana ait fikirler, hisler ve hayaller, insanı diğer canlılardan ayıran en temel özellikleridir. Bireyler, toplumu meydana getiren temel yapı taşlarıdır ve bu nedenle bireylerin fikirleri, hisleri ve hayal dünyaları, içerisinde yaşadıkları sosyal […]

Kaside

Kaside Nedir Ne Demektir Hakkında Kısaca Bilgi Din ve devlet büyüklerini övmek için aruz ölçüsüyle 31-99 beyit arasında yazılan, kendi içinde birbirinden farklı bölümlerden oluşan divan şiirine kaside denir. Gazel ile birlikte divan edebiyatında en sevilen nazım biçimlerinin başında yer almaktadır. Bu nazım biçimi Arap edebiyatında doğmuş, oradan İran edebiyatına geçmiştir. İran edebiyatının Türk edebiyatı […]

Mahallileşme Akımı, Türki Basit ve Sebki Hindi Akımı

Divan Edebiyatında Mahallileşme Akımı Şehirlerde rastlanan halk dili ve divan tarzı söyleyişlerden, Türk halk edebiyatındaki aşık tarzı söyleyişten doğan bir akımdır. Divan şiirimizde İstanbul’un fethinden sonra başlayarak etkisini artıran bu akımda İstanbul şivesine ve İstanbul tabiatına yaklaşma amaçlanmıştır. XVI. yüzyılda Baki’de etkisini hissettiren “Mahallileşme Akımı” en güçlü örneklerini XVIII. yüzyılda Nedim ile vermiştir. Mahallileşme akımının […]

Gazel

Gazel Nedir? Gazel, sözlük anlamı olarak kadınlarla aşk konusunda konuşmak veya sohbet etmek demektir. Ancak Arap edebiyatında gazel, aslen kasidelerin başında yer alan ve övgü için yazılan bölümlere verilen bir addı. Bu bölümler, genellikle aşktan ve sevgiliden bahsederdi ve “nesîb” terimiyle karşılık bulurdu. Daha sonraları, şairler bu “nesîb” bölümlerini ayırarak aşk, sevgili, şarap, bahar gibi […]

Divan Edebiyatında Nesir

Divan Edebiyatında Nesir Ağır ve süslü bir dil kullanılmıştır. Divan edebiyatı nesrinde paragraf düzeni yoktur. Divan nesri sade nesir, orta nesir, süslü nesir olmak üzere üçe ayrılır. Sade Nesir Asıl amacın bir düşünceyi ifade etmek, bir bilgiyi aktarmak olduğu metinlerde kullanılan nesir türüdür. Konuşma dilini esas tutan bu tür metinler, “didaktiklik” (öğreticilik) işlevini tam anlamıyla […]

Fuzuli

Fuzuli Kimdir Hayatı Eserleri Biyografisi Kişiliği Hakkında Kısaca Bilgi XVI. yüzyılda yaşamış divan edebiyatının güçlü şairlerinden olan Fuzûlî’nin Bağdat civarlarında doğduğu sanılmaktadır. Hayatını da Bağdat, Kerbela, Necef ve Hille bölgelerinde geçirmiştir. Sadece yaşadığı dönemde değil, sonraki dönemlerde de pek çok şairi etkilemiştir. İyi bir eğitim gören şairin eserlerinde lirizm önemli bir yere sahiptir. Fuzûlî, Arapça […]

Türk Edebiyatının Dönemleri

Türk Edebiyatının Dönemleri Nelerdir Türk edebiyatının evrimini anlamak için, edebiyat tarihini ana dönemlere ayırmak, tarihsel süreçlerin gereksinimlerine uygun bir yaklaşımı zorunlu kılar. Türk tarihi, sadece edebiyatın değil, aynı zamanda diğer sosyal kurumların incelenmesi açısından da üç ana döneme ayrılır: A. İslamlıktan Önceki Türk Edebiyatı: Türk edebiyatının ilk dönemi, İslâmiyet öncesi dönemde şekillenmiştir. Bu dönemde, Türklerin […]

Klasik Türk Edebiyatı

On üçüncü asırda Osmanlı’nın kuruluşunda Hoca Dehhani ile başlayıp 16-17-18 asırlarda en büyük sanatçılarıyla olgunluk evresini yaşayan, on dokuzuncu asrın bitimine doğru Batı medeniyetinin tesiriyle değerini kaybetmeye başlayan bir edebiyat geleneğidir. Bu nedenle bu edebiyata “Eski Türk Edebiyatı” da denilmektedir. Divan edebiyatının temel anlatım aracı şiirdir. Divan şiirinin gelişim çizgisi, OsmanlI’nın gücü, kültürel yaşamdaki zenginlik […]

Divan Edebiyatında Kullanılan Türler

Divan Edebiyatında Kullanılan Manzum Türler Tevhit: Allahı, yaratılış ve kainatın aslı gibi unsurları ele alıp işleyen manzumelere “tevhit” adı verilmektedir. Tevhitte Allah’ın kudret isimleri yer alır. Münacaat: Allah’a yakarmak ve Allah’tan istekte bulunmak maksadıyla yazılan şiirlere denir. Naat: Hz. Muhammed’i övmek amacıyla yazılan şiirlerdir. Düzyazı şeklinde olanı da vardır. Naatlarda Hz. Muhammed’e duyulan sevgi ve […]

Mesnevi

Mesnevi Nedir Ne demektir Hakkında Kısaca Bilgi Mesnevide tüm beyitlerin mısraları kendi içerisinde uyaklı, aruz ölçüsünün kısa vezinleriyle kaleme alınan, divan edebiyatının en geniş ve uzun nazım şekline mesnevi adı verilmektedir. Mesnevi nazım biçimi Fars edebiyatının yani günümüzdeki İranlıların nazım şeklidir. Fakat Türk edebiyatında kaleme alınmış mesneviler Fars edebiyatında yazılmış olanlar kadar güzeldir. Divan edebiyatında […]

Baki

Baki Kimdir Hayatı Eserleri Biyografisi Kişiliği Hakkında Kısaca Bilgi Eğlence, zevk ve sefa sanatçılarından biri olan Baki, manzum eserlerinde din ya da tasavvufa yer vermemiş, en güzel gazelleriyle karşımıza çıkmaktadır. Divan şiirini Arap ve İran şiiri seviyesine çıkaran Baki, yaşadığı dönemde “Sultanü’ş-şuara” (şairler sultanı) olarak anılmış, ünü Hindistan’a kadar ulaşmıştır. Divan edebiyatının biçimsel özelliklerini, söz […]

Divan Edebiyatı Şairleri Sanatçıları

ŞEYYÂD HAMZA (?-?) Mutasavvıf bir şair olan sanatçı, şiirlerinde dini tasavvufi konuları işlemiştir. HOCA MESUD (?-?) Döneminde kullanılan deyimleri ve atasözlerini nazma geçirmiş, şiirlerinde sade bir dil kullanmış, Arapça ve Farsça sözcüklerle oldukça az yer vermiştir. Eserleri: Süheyl ü Nevbahar, Ferhengnâme-i Sadî ALİ ŞİRNEVAİ (1441-1501) Çağatay edebiyatının en büyük şairi olan Nevai; Türk dil birliğini […]

Kişisel Hayat Çevresinde Oluşan Metinler

Kişisel Hayat Çevresinde Oluşan Metinler: GÜNLÜK (Günce – Jurnal) Bir kimsenin yaşadığı olayları günü gününe yazmasıyla oluşan yazı türüdür. Eski edebiyatta adı, ruznamedir. İlk günlük örneği Direktör Ali Bey’in Seyahat Jurnali’dir. ANI (Hatıra) Kişinin ya kendi yaşadıklarını ya da tanık olduklarını anlattığı yazılardır, günlükler gibi yazarın tanıklığına dayanır. GEZİ YAZISI (Seyahatname) Bir kimsenin gezip gördüğü […]

Mevlana Celaleddin-i Rumi

Mevlana Celaleddin-i Rumi Hayatı Şiirleri Kişiliği (1207-1273) 13. yüzyıl sanatçısıdır. Mevlana, büyük bir mutasavvıf, şair, bilgin, düşünür olan sanatçının asıl adı Muhammed, lakabı Celalleddin-i Rumi’dir. Sanatçı, şiirlerinde Şems, Şems-i Tebrîzî, Hâmûş ifadelerini de mahlas olarak sıkça kullanmıştır. Yapıtlarında tasavvuf düşüncesini işleyen santçının hayatındaki dönüm noktalarından biri Şems-i Tebrîzî ile tanışmasıdır. Ölümü “Şeb-i arus”a (düğün gecesine) […]

Nazım Birimi

Nazım Birimi Nedir Ne Demektir Kısaca Bilgi Şiiri oluşturan mısra gruplarına nazım birimi denir. Şiirin yapı taşlarından biridir. Nazım birimi şiir içindeki mısraların kümelenmesinden meydana gelir ve nazım şekilleri de bunlara göre belirlenir. Bu kümede bulunan mısraların sayısına göre de adlar alır. Nazım birimi, bir şiirin veya metnin düzenlenmiş birimlerinden biridir. Şiirlerde, nazım birimi genellikle […]