Cumhuriyet Edebiyatında Deneme, Eleştiri, Gezi Yazısı, Günlük ve Anı Türü ve Yazarları
Öğretici metinlerde amaç bilgi verme, düşündürme olduğu için metinlerin yapısı düzenlenmiş, dil, konuşma diline yakın bir sadelikte akıcı, süssüz olarak ele alınmıştır. Sanatçıların en büyük amaçlarından biri bilgi vermek ve mümkün olduğunca çok okur kitlesine ulaşmaktır. Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında deneme, eleştiri, gezi yazısı, günlük, anı türünde oldukça başarılı örnekler verilmiştir. Cumhuriyet Dönemi yazarlarının çoğu öğretici metinlerde terim ve kavramları, günlük hayattaki sözcükleri ve sözcük öbeklerini kullanarak edebi yönden güçlü bir anlatıma ulaşmayı amaçlamıştır.
Deneme türünde eser veren sanatçılar: Nurullah Ataç, Sabahattin Eyüboğlu, Suut Kemal Yetkin, Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Burian, Vedat Günyol, Azra Erhat, Cemil Meriç, Mehmet Fuat, Rauf Mutluay, Sabahattin Kudret Aksal, Sabahattin Hilav, Melih Cevdet Anday, Hilmi Yavuz, Tahsin Yücel, Enis Batur, Cemal Süreya, Salah Birsel, Nermi Uygur, İpek Ongun
# Cumhuriyet Edebiyatında Eleştiri türünde eser veren sanatçılar: Mehmet Kaplan, Fahir Ongar, Tahir Alangu, Adnan Benk, Fethi Naci, Asım Bezirci, Hüseyin Cöntürk, Konur Ertop, Berna Moran, Gürsel Aytaç, Orhan Koçak, Adnan Binyazar…
# Cumhuriyet Edebiyatında Günlük türünde eser veren sanatçılar: Nurullah Ataç, Salah Birsel, Oktay Akbal, Mehmet Şeyda, Tomris Uyar, Muzaffer Buyrukçu …
# Cumhuriyet Edebiyatında Anı türünde eser verenler: Ruşen Eşref Ünaydın, Falih Rıfkı Atay, Samet Ağaoğlu, Yusuf Ziya Ortaç, Mehmet Kemal, Nadir Nadi, Oktay Akbal, Vedat Nedim
# Cumhuriyet Edebiyatında Gezi yazısı türünde eser veren sanatçılar: Falih Rıfkı Atay, Oktay Akbal, Haldun Taner, İlhan Selçuk, Erdal Öz, Fikret Otyam, Burhan Arpat…
# Cumhuriyet Edebiyatında Fıkra türünde eser verenler: Falih Rıfkı Atay, Çetin Altan, N. Fazıl Kısakürek, İlhan Selçuk, Uğur Mumcu, Burhan Felek, Peyami Safa, Vâlâ Nurettin, Nadir Nadi, Emin Galip Sandalcı, Hasan Ali Yücel…
# Cumhuriyet Edebiyatında Makale türünde eser verenler: Falih Rıfkı Atay, Peyami Safa, Nurullah Ataç, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sabri Esat Siyavuşgil, Suut Kemal Yetkin, Sabahattin Eyüboğlu, Erol Güngör, Nadir Nadi
# Cumhuriyet Edebiyatında Biyografi otobiyografi türünde eserler verenler: Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Kemal, Şevket Süreyya Aydemir, Nezihe Araz, Nurer Uğurlu, Nazım Hikmet, Behçet Necatigil…
BERNA MORAN (1921-1993) Edebiyat Kuramları ve Eleştiri adlı eseriyle büyük ilgi görmüş ve Türk Dil Kurumu Bilim Ödülü’nü kazanmıştır. İnceleme-araştırma türünde çeşitli eserler veren sanatçı, bu incelemelerini Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış adlı eserine almıştır. Bu eserle Türk romanının doğuşunu ve o dönemin toplumsal koşullarını Batılılaşma olgusu içinde işlemiştir.
Eserleri: Türklerle İlgili İngilizce Yayınlar Bibliyografyası, Edebiyat Kurumlan ve Eleştiri, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış (Üç cilt), Edebiyat Üzerine